برداشت پسته از نهال پسته

زمانی كه درصد پوست رویی میوه پسته به راحتی از  پوست سخت استخوانی جدا شود، زمان برداشت پسته از نهال پسته فرارسیده است.

تغییر رنگ پوست رویی از سبز به گلی تا ارغوانی نیز نشانه‍ای دیگر از رسیدن پسته در نهال پسته است .

در ماه‍های آخر فصل تابستان ترك‍خوردگی سطح رویی پوست نرم میوه‍ها نیز نشانی دیگر از نزدیك شدن زمان برداشت پسته از نهال پسته است.

برداشت پسته از نهال پسته

 پس از رسیدن محصول، برداشت آن باید سریعاً انجام گیرد. عملیات برداشت نهال پسته بوسیله نیروی كارگر و با دست انجام میشود زیرا با توجه به شرایط و نحوه كشت درختان  عدم انجام هرس فرم، عدم وجود یكنواختی در ارقام و سنین درختان، امكان برداشت مكانیزه محصول وجود ندارد. نحوه برداشت بدین صورت است كه قبل از شروع چیدن محصول، پارچه های مخصوص دورویه را زیردرختان پهن كرده، به طوری كه كل سطح زمین زیر پوشش تاج پوشیانیده شود سپس هریك از كارگران خوشه های میوه را دردست گرفته و با اندكی فشار به یكی از جهات، خوشه را از محل دم قطع می نمایند و درون پارچه می ریزند. محصول هر نهال پسته پس از برداشت در محلی مخصوص (دارای سایه و كف‍پوش مناسب) جمع‍ آوری می‍ گردد و بلافاصله درون سبدهای مخصوص ریخته و در كوتاه‍ترین زمان ممكن به محل پایانه فراوری پسته انتقال مییابد.

نهال پسته و دانستنی های آن

نهال پسته گياهي است دو پايه يعني گلهاي نر و ماده جدا از يكديگر و روي دو درخت مجزا قرار گرفته اند و تلقيح گلهاي ماده بوسيله باد انجام مي شود. ريشه نهال پسته محوري و عمودي است و تا عمق بيش از دو متر در داخل خاك فرو مي رود. قدرت توليد ريشه فرعي در نهال پسته خيلي ضعيف است و چنانچه انتهاي ريشه اصلي قطع شود,
قبل از توليد ريشه فرعي, نهال پسته در اثر نرسيدن آب و مواد غذايي كافي خشك شده و از بين مي رود زيرا ريشه هاي موئين (تارهاي كشنده) در انتهاي ريشه قرار دارند. بهمين علت اغلب سعي مي شود كه بذر پسته  نهال پسته در محل اصلي كاشته شود تا احتياجي به جابجائي نباشد چرا كه در تغيير محل نهال پسته, حدود 60 % از نهالهاي جوان خشك مي شوند.

به دليل طويل شدن ريشه كه مي تواند به اعماق زمين فرورفته و خود را به منطقه هميشه مرطوب زمين برساند و جذب آب نمايد, مقاومت اين نهال پسته در برابر كم آبي و خشكي خيلي زياد است.
نهال پسته به سرماي شديد زمستان و گرماي زياد تابستان مقاوم است و از اين نظر شباهت زيادي به درخت انگور دارد, بطوريكه پسته نيز مانند انگور سرماي 20 درجه زير صفر و 40 درجه بالاي صفر را بدون هيچگونه خسارت و صدمه اي تحمل مي نمايد.
نهال پسته با زمين مرطوب سازگاري ندارد, رطوبت زياد در خاك باعث ايجاد بيماري و پوسيدگي يقه درخت مي شود كه نهايتاُ منجر به خشك شدن درخت مي گردد.

بیماری افلااتوکسین در نهال پسته

 قارچ آسپرژیلوس فلاووس ضمن رشد و نمو و تفغذیه از مواد غذایی پسته موجب ترشح افلاتوکسین  در نهال پسته می گردد.
در چه شرایطی افلاتوکسین در نهال پسته تولید می شود:

مناسبترین شرایط برای فعالیت  قارچهایی نظیر اسپرژیلوس نهال پسته حرارت 25-35 درجه سانتیگراد و برای تولید آفلاتوکسین دمای 25 درجه می باشد. ابتدا قارچهای مذکور در دامنه دمایی 6-46 درجه سانتیگراد می تواند فعالیت نماید رطوبت نسبی مطلوب برای فعالیت قارچ 85 درصد به بالا می باشد. زیرا قارچهایی که تولید آفلاتوکسین نهال پسته می کنند همانند سایر قارچها به رطوبت کافی نیاز دارند. چنانچه حداقل مورد نیاز فراهم نباشد قادر به فعالیت نخواهند بود. یا اینکه تولید آفلاتوکسین نخواهند کرد. که در بیشتر مناطق کشت پسته ایران جزء مناطق خشک می باشند و رطوبت هوا نیز در زمانی که محصول روی نهال پسته است برای فعالیت قارچ مساعد نمی باشد مگر بطور استثنایی که به علتی محصول پسته با رطوبت تماس داشته باشد. در این صورت شرایط برای رشد قارچ مناسب می گردد. و آفلاتوکسین تولید می گردد.

 آفات مهم نهال پسته و روشهای مبارزه با آن

تعداد آفاتی که در ایران به نهال پسته حمله مینمایند بسیارند ولی تعداد محدودی از آنها خسارت قابل ملاحظه ای وارد می آورند آفات مهم و درجه یک نهال پسته بشرح زیر می باشند.

1-    زنجره پسته: این زنجره علاوه بر نهال پسته اهلی به نهال پسته اهلی به پسته های وحشی بنه و چاتلانقوش نیز خسارت وارد می کند. نحو خسارت آف بدین ترتیب است که پوره بیشتر درون خوشه نهال پسته جمع می شود و خرطوم خود را در نسوج گیاه و پریکارپ میوه های جوان فرو می نماید و از شیره گیاه تغذیه می نماید. نیش زدگی باعث خروج شیره گیاه همراه با فضولات و ترشحات پوره ها روی برگها و خوشه های نهال پسته می شود. و علاوه بر اینکه موجب سوختگی برگها و خوشه ها میگردد محیط مناسبی را برای رشد قارچهای ساپروفیت فراهم می کنند. در اثر حمله این آفت درخت ضعیف و باعث خشکی و چروکیدگی تدریجی میوه ها و کاهش تنفس و سوختگی برگهای نهال پسته می شود.

سفیدک سطحی پسته در نهال پسته
قارچ مولد این بیماری روی گونه های زیادی از نهال پسته مثمر و غیر مثمر خسارت زیادی دارد.
علائم بیماری : این بیماری نهال پسته معمولا از اواسط تابستان شیوع می یابد. و اولین علائم آن ایجاد لکه های سفید و خاکستری در سطح تحتانی برگهای نهال پسته است. بعد این لکه ها به هم می پیوندند و قشر سفید رنگی در سطح زیرین برگ بوجود می آورند. در سطح بالایی برک لکه های قرمز یا قهوهای رنگی ایجاد می شود. که در مقابل لکه های سفید سطح زیرین قرار دارد.

برداشت پسته از نهال پسته

میزان محصول نهال پسته رابطه مستقیم با مراقبتهایی نظیر شخم، آبیاری منظم، کود کافی، دفع آفات و غیره دارد. بنابراین اگر نهال پسته  در فصل بهار و تابستان آبیاری کافی نشوند محصول کمی خواهند داشت.
میزان محصول پسته یک نهال پسته  رابطه مستقیم با گرده و گرده افشانی درخت پسته دارد بنابراین همانگونه که گفته شد باید در باغ 10 درصد درختان نر باشند. و هم زمان گرده افشانی و آماده شدن گلهای درختانی ماده نیز از نکته هایی است که باید به آن توجه کرد.
تاریخ برداشت نهال پسته  در مناطق مختلف متفاوت است که معمولا اویل شهریور تا اواسط مهر ماه ادامه دارد که زمان رسیدن محصول به نوع محصول بستگی دارد به عنوان مثال ارقام فندقی، غفوری، و کریم ابادی زودرس و ارقام اوحدی ممتاز و کله قوچی متوسط رس و ارقام جندقی و هراتی دیررس می باشند.

 نهال پسته و آفات آن

یکی از آفات نهال پسته ،پروانه جوانه و برگ خوار پسته می باشد این آفت به شدت به نهال پسته اهلی و وحشی (بنه و خینجوک) حمله می کنند طرز خسارت بدین صورت است که لاروها ابتدا به جوانه ها و برگهای جوان نهال پسته  و بعد هر چه بزرگتر می شوند و به برگهای پیر نهال پسته  حمله می نمایند و از کناره برگ شروع به تغذیه می نمایند و بالاخره تمام پهنای برگ را خورده و فقط رگبرگهای اصلی باقی می مانند. این حشره زمستان را بصورت تخم روی بقایای گیاهی و اندامها می گذراند. تخمها در اواخر فروردین ماه باز می شوند. لاروها پس از تکامل در زیر خاک و در عمق 15-25 سانتیمتری تبدیل به شفیره می شوند.

روش مبارزه با این آفت نهال پسته : مبارزه شیمیایی علیه این آفت نهال پسته ساده است. در اوایل بهار به محض باز شدن تخمها و پیدا شدن لاروهای جوان می توان اقدام به سمپاشی کرد. که برای این منظور از سموم فسفره می توان استفاده کرد.

یکی دیگر از آفات نهال پسته پروانه برگ خوار پسته می باشد. پروانه برگ خوار پسته که به این آفت نهال پسته رائو نیز می گویند یکی از آفات مهم نهال پسته در ایران است.

نکاتی برای آبیاری نهال پسته

در زمان گل دهینهال پسته نباید انرا آبیاری نمود زیرا رطوبت زیاد در این مرحله ممکن است باعث کاهش تهویه خاک و ریزش گلها شود. آبیاری در پاییز یا زمستان برای نهال پسته چندان لازم نیست. زیرا تبخیر و تعرق از شاخه ها کم است و ممکن است رطوبت زیاد موجب پوسیدگی طوقه درخت شود و مواد غذایی موجود در خاک شسته شود. در تابستان رشد نهال پسته یکنواخت تر از بهار است متناسب با آن بهتر است دوره ها آبیاری هم منظم باشد به علت گرم تر بودن هوا در تابستان و تبخیر و تعرق بیشتر شاخ و برگهای نهال پسته نیز توسعه یافته و مقدار آب لازم بیشتر می باشد.

در خاکهایی با بافت ریز نباید خاک زیاد خشک شود زیرا سله بستن خاک ممکن است سبب پاره شدن ریشه های مویین نهال پسته گردد و از طرفی رطوبت بیش از اندازه نیز سبب پوسیدگی طوقه  نهال پسته می شود سن نهال پسته و بزرگی تاج درخت از نظر تعیین و بر آورد میزان آب مورد نیاز در هر دوره آبیاری حائز اهمیت است.

هرس نهال پسته و نکته های آن

برای هرس تشکیل فرم نهال پسته بایستی نکات زیر را مورد توجه قرار داد:
1- حداکثر نور، حرارت خورشید و هوا به درون تاج نهال پسته برسد.
2- زاویه بین شاخه باردهنده و شاخه اصلی نهال پسته که حامل شاخه بار دهنده می باشند باید بین 60 تا 80 درجه باشد تا در اثر وزن زیاد محصول شاخه بار دهنده از شاخه اصلی جدا نشود.
3- فاصله اولیه شاخه اصلی روی تنه نهال پسته تا روی سطح زمین باید در حدود 100 تا 120 سانتیمتر باشد.

هرس باردهی برای نهال پسته لازم است. نهال پسته مانند درخت زیتون معمولا هر دو سال یکبار محصول فراوان می دهد. علت آن اینست که میوه پسته روی شاخه های جوان دو ساله تولید می شود.

کشت بافت نهال پسته

کشت بافت نهال پسته  یکی از جدیدترین روشهای ازدیاد درختان کشت بافت و سلول گیاهی می باشد. که در این روش از طریق کشت بافت نهال پسته ساقه، برگ، جنین بساک، تخمدان، ساقه، و... میتوان تعداد زیادی گیاه تولید نمود.  با توجه به اینکه پسته گیاهی دو پایه است، ازدیاد این نهال پسته به منظور پایه  برای درختان پیوندی در حال حاضر تنها از طریق کاشت بذر نهال پسته عملی می باشد.

که در نتیجه اختلاف ژنتیکی بین پایه های حاصله می باشد. بنابراین بمنظور دستیابی به کلونهای یکسان و پایه های یکنواخت بررسی هر چه بیشتر در موارد ازدیاد نهال پسته به روش کشت بافت کاملا ضروریست. روش کاشت بافت نهال پسته جدیدترین تکنیک برای ازدیاد و دسترسی به نهال پسته با صفات مناسب و پر محصول و مقاوم به امراض، شوری و خشکی و انتقال صفات مناسب از یک رقم به رقم دیگر می باشد.